به نقل از «خبرآنلاین»

نشنال‌اینترست: ایران و روسیه برای مهار ترکیه متحد می‌شوند

تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۶۱۰۵۰۰

امیل آودالیانی در نشنال اینترست نوشت: برای دومین سال پیاپی، قفقاز جنوبی شاهد افزایش تنش ها بین دولت های مختلف است. آنها در تلاش برای نفوذ در منطقه ای هستند که به طور فزاینده ای در زمینه ی انرژی و به عنوان یک نقطه ترانزیت بین اروپا و آسیای مرکزی اهمیت دارد.

 در ادامه این مطلب آمده است: غرب به طور قابل توجهی در تحولات این منطقه غایب بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در سال ۲۰۲۰، اروپا و ایالات متحده در بهترین حالت در پرداختن به جنگ دوم قره باغ بین ارمنستان و آذربایجان تماشاچی بودند. اکنون غرب در تنش های آذربایجان و ایران که ممکن است پیامدهای وسیع تری برای تغییر موقعیت آینده در قفقاز جنوبی داشته باشد، نقشی ندارد.

ایران از نتایج جنگ ۲۰۲۰ ناراضی بود که وضعیت موجود را از اولین جنگ قره باغ در اوایل دهه ۱۹۹۰ تغییر داد. ایران در آن زمان که از ارمنستان حمایت می کرد، توازن قدرت بسیار خوبی در منطقه داشت. تهران روابط مثبت خود را با جمهوری آذربایجان نیز به ویژه در دوره ریاست جمهوری معتدل حسن روحانی، حفظ کرد. با توجه به لفاظی های رهبری آذربایجان علیه ایران، باکوی قوی تر می تواند تهدیدی برای تهران باشد. ارمنستان ضعیف نیز برای بلندپروازی ایران به منظور نفوذ به منطقه و رسیدن به بنادر گرجستان در دریای سیاه به عنوان یکی از راههای جایگزین برای تجارت با اروپا مضر خواهد بود.

از طریق این توازن، تهران قصد داشت جایگاه ویژه خود را در ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی که روسیه از لحاظ تاریخی در آن دست بالا را داشت، حفظ کند. ترکیه نیز به دنبال ارتقای موقعیت خود بود.

وضع موجود همچنین به ایران اجازه داد تا از یکی از معدود اهرم های ژئوپلیتیک خود استفاده و به عنوان یک مسیر ترانزیتی برای باکو عمل کند که قبلاً مجبور بود برای رسیدن به منطقه نخجوان از جنوبی ترین استان سیونیک ارمنستان عبور کند.

این بنای ژئوپلیتیک در نتیجه جنگ ۲۰۲۰ از بین رفت. ارمنستان با آذربایجان زیاده خواه به شدت به مشکل خورد و با ترکیه برای ایجاد وضعیت جدید در مرز شمالی ایران متحد شد. ارمنستان، آذربایجان، روسیه و ترکیه طرح های صلح آمیز ایران را رد کردند. سربازان روسی و به میزان کمتری ترکی اکنون در خاک آذربایجان مستقر هستند. اما در ادامه، جواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت ایران در سفر به باکو در اواخر سال ۲۰۲۰ در قالب یک سیاست خارجی عمل گرا پیروزی آذربایجان را پذیرفت و آن را تبریک گفت.

عدم حضور ایران در میز مذاکره و در روند حل مناقشه قابل توجه بود. با این حال، ایران به جای تلاش برای تغییر این واقعیت از طریق سرمایه گذاری در دیپلماسی عمومی، امنیت منطقه ای و زیرساخت های منطقه ای، موضع تهاجمی تری را در قفقاز جنوبی از طریق دیپلماسی تهاجمی و رزمایش های بزرگ نظامی اتخاذ کرده است. این اتفاق در واکنش به اتحاد استراتژیک ترکیه در آذربایجان رخ داد. به نظر می رسد آنکارا سکوی پرتابی را برای مشارکت گسترده تر ترکیه در حوزه خزر و آسیای مرکزی فراهم کرده است. مانورهای نظامی مشترک بین آذربایجان، ترکیه و پاکستان؛ محدودیت ها و عوارض وضع شده توسط باکو بر کامیون های ایرانی که به ارمنستان سفر می کردند و روابط نظامی اسرائیل با آذربایجان نیز باعث ایجاد نگرانی در تهران شده است.

به نظر می رسد که تنش ها از همان ابتدا مدیریت شده اند. هر دو طرف محدودیت هایی را در نظر دارند و فراتر از آن نمی روند. ایران از تنش های مارپیچ برای ارسال سیگنال به آذربایجان استفاده کرد و باکو این پیام را دریافت کرد. در این شرایط، حضور اسرائیل باعث شدید واکنش جمهوری اسلامی نشد بلکه ظهور مجدد ترکیه به عنوان قدرت اصلی در قفقاز جنوبی و نیاز به اصلاح وضعیت ایران در منطقه باعث شد که تهران به این شرایط واکنش نشان دهد.

عواقب ناشی از موضع احیا شده آنکارا در قفقاز می تواند برای سیاست خارجی تهران قابل توجه باشد. در شرایطی که ایران به دنبال متحدان طبیعی برای مقاومت در برابر نفوذ ترکیه است، ارمنستان و روسیه به احتمال زیاد گزینه های خوبی برای تهران هستند. هر دوی این کشورها از نفوذ ترکیه می هراسند و از جاه طلبی های آنکارا در دریای خزر متنفرند. دریای خزر جایی است که مسکو و تهران آن را منطقه ای منحصر به فرد می دانند که طبق کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر که در سال ۲۰۱۸ توسط کشورهای ساحلی امضا شد، هیچ نیروی نظامی خارجی مجاز به حضور در آن نیست. این ترس ها قابل درک است، زیرا آذربایجان و ترکیه به تازگی رزمایش خود را در خزر برگزار کرده اند.

روسیه و ایران همچنین از بلندپروازی های ترکیه در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر بازکردن منابع انرژی منطقه به بازار اروپا می ترسند. در اوایل سال ۲۰۲۱، آذربایجان و ترکمنستان توافق کردند که اختلافات را در اطراف میدان دوستلوق در آبهای خزر حل کنند. ترکیه به سرعت ایده مذاکرات سه جانبه را مطرح کرد. با کاهش تنش ها بین دو کشور دریای خزر، مانع دیگری از سر راه گشایش احتمالی خط لوله ترانس خزر برداشته می شود. پروژه ای که دهه ها در مورد آن تبلیغ شد اما به دلیل نگرانی در مورد اقدامات تلافی جویانه ی روسیه و ایران و نیاز به سرمایه گذاری عظیم عملی نشد. مسکو و تهران نگاهی رقابتی به گاز ترکمنستان دارند. به نظر روسیه، این پروژه صادرات روسیه را در بازار اروپا محدود می کند، تهران نیز معتقد است که این طرح بلندپروازی های ایران را در تأمین بازار اتحادیه اروپا از بین می برد.

بنابراین، عجیب نیست که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در جریان تنش های اخیر به مسکو سفر کرده است. در حالی که ایران و روسیه در زمینه ی نامیدن همسویی خود به عنوان یک اتحاد یا شراکت، محتاطانه عمل خواهند کرد، این دو کشور به طور فزاینده ای نیاز به مخالفت با اتحاد رو به رشد ترکیه و آذربایجان را احساس می کنند. آذربایجان که بین دو قدرت قرار گرفته است یا باید موفقیت ها و بلندپروازی های خود را پس از جنگ قره باغ دوم کنار بگذارد یا اتحاد خود را با ترکیه عمیق تر کند. در هر صورت، به توانایی تحسین برانگیز باکو برای اجرای سیاست خارجی متعادل بین چند بازیگر لطمه وارد می شود.

علیرغم اینکه تنش اخیر بین ایران و آذربایجان کنترل شد و باکو در ۱۳ اکتبر اعلام کرد که به تفاهم دیپلماتیک با ایران دست یافته است، بعید به نظر می رسد که این اتفاق، تغییرات اساسی ژئوپلیتیکی در حال وقوع را تغییر دهد. در واقع، تنش ها به احتمال زیاد افزایش می یابد، زیرا ترکیه به دنبال نفوذ بیشتر است و ایران نیز از طریق همکاری با روسیه در راستای کمک به ارمنستان برای تثبیت موقعیت تضعیف شده ی باکو بین دو دشمن تاریخی اش گام برخواهد داشت. بنابراین، تهران از این طریق در تلاش است تا سیاست های ترکیه را در این منطقه با شکست مواجه کند.

رقابت قدرت بزرگی در قفقاز جنوبی شاهد هستیم و ایران باید خود را با رقابت شدید با ترکیه وفق دهد. شرایط آشفته ای را در منطقه خواهیم داشت اما با این وجود این نظم تابع منطق توازن قدرت خواهد بود. از سوی دیگر، این امکان وجود دارد که تفاهمات جدیدی بین ایران و روسیه در مورد ضرورت جلوگیری از نفوذ ترکیه پدیدار شود.

311311

کد خبر 1570683

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: ایران و ترکیه ایران و روسیه قفقاز جنوبی عنوان یک دریای خزر منطقه ای بین دو تنش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۶۱۰۵۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران و روسیه ائتلاف دفاعی تشکیل می دهند؟

همشهری آنلاین – گروه سیاسی: سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، روز جمعه در دیدار با همتای ایرانی خود در حاشیه نشستی در قرقیزستان در حالی بر آمادگی مسکو برای گسترش همکاری‌های نظامی با ایران تاکید کرد که طی روزهای اخیر علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران نیز در سن‌پترزبورگ در دیدار با همتای روس خود، یک تفاهم‌نامه امنیتی مشترک امضا کرده بودند.

در چنین شرایطی وزرای دفاع ایران و روسیه روز جمعه در حاشیه نشست وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای در شهر آستانه، پایتخت قرقیزستان، طی دیداری بر آمادگی دوطرف به‌منظور گسترش روزافزون مناسبات فی‌مابین در حوزه دفاعی – نظامی تاکید کردند؛ رویکردی که طی ماه‌های گذشته فضاسازی‌های گسترده‌ای را ازسوی دولت‌های غربی به‌همراه داشته‌است.

با این وجود اما، شویگو، وزیر دفاع روسیه در دیدار با امیر محمدرضا آشتیانی، همتای ایرانی خود، تاکید کرد که مسکو آمادگی خود را برای پیشرفت و گسترش بیشتر همکاری سودمند دوجانبه نظامی و همکاری نظامی- فنی اعلام می‌کند.

رایزنی‌های مهم ایران و روسیه

یک کارشناس مسائل روسیه در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با اشاره به رایزنی‌های دفاعی – امنیتی اخیر میان ایران و روسیه گفت: طی دو سه روز اخیر شاهد برگزاری دو نشست مهم دفاعی – امنیتی با حضور مقام‌های ارشد ایرانی و روس بودیم که با رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای دوجانبه مهمی نیز همراه شد.

روح‌الله مدبر افزود: حضور علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای‌عالی امنیت‌ملی ایران در اجلاس امنیتی سن‌پترزبورگ از یک‌سو و رایزنی‌های امیر آشتیانی، وزیر دفاع ایران با مقام ارشد روس در حاشیه نشست وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای ازسوی دیگر، نشان‌دهنده برداشتن گام‌های مهم و تازه تهران و مسکو در مسیر تقویت همکاری‌های دفاعی – نظامی فی‌مابین است.

وی با تاکید بر تاثیر عملیات «وعده صادق» بر مناسبات تهران و مسکو عنوان کرد: پس از انجام این عملیات موفق ازسوی ایران، که براساس ماده ۵۱ منشور ملل‌متحد حق مشروع ایران به‌حساب می‌آمد، شاهد بودیم که روسیه جزو کشورهایی بود که از استفاده ایران از حق دفاع مشروع خود، حمایت کرد.

حرکت در مسیر تشکیل ائتلاف دفاعی

این کارشناس مسائل روسیه درباره چشم‌انداز همکاری‌های دفاعی تهران و مسکو اظهارکرد: آنچه از تحولات جاری برمی‌آید، گویای این نکته است که دوطرف درحال گام برداشتن به‌ سمت ایجاد «ائتلاف دفاعی مشترک» هستند؛ ائتلافی که برای ایران و روسیه از اهمیت راهبردی ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.

مدبر با اشاره به نشانه‌های حرکت دوطرف دراین مسیر ادامه داد: سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه روز جمعه در دیدار با همتای ایرانی خود به دو موضوع مهم اشاره کرد. نکته اول این بود که او تاکید کرد مسکو آماده تقویت همکاری‌های نظامی – فنی است. نکته دوم و مهم‌تر نیز این بود که شویگو از آمادگی روسیه به‌منظور گسترش همکاری‌های دوجانبه نظامی با ایران خبرداد.

وی تصریح کرد: معتقدم موضوعات مطرح شده در جریان رایزنی وزرای دفاع دو کشور را باید در چارچوب تاکیدهای اخیر ولادیمیر پوتین در پیامش به نشست امنیتی سن‌پترزبورگ بررسی کرد. رئیس‌جمهور روسیه در پیام ویدیویی خود به دوازدهمین اجلاس امنیتی سن‌پترزبورگ، آمادگی روسیه را برای «همکاری نزدیک با همه شرکای ذی‌نفع در تامین امنیت جهانی و منطقه‌ای» اعلام کرد؛ راهبردی که در راستای شکل‌گیری نظم جهانی چندقطبی جدید مدنظر قرار گرفته است.

ویژگی‌های ائتلاف دفاعی

این کارشناس مسائل روسیه با اشاره به موضع‌گیری‌های اخیر مقام‌های عالی‌رتبه روس درباره توسعه همکاری‌ها با تهران تاکید کرد: معتقدم با توجه به شرایط موجود، اکنون فرصت مناسبی برای حرکت از «همکاری‌های دفاعی – نظامی معمولی» به سوی «ائتلاف دفاعی مشترک» مهیا شده‌است.

مدبر با اشاره ویژگی‌های «ائتلاف دفاعی مشترک» عنوان کرد: ائتلاف دفاعی میان تهران و مسکو در واقع یک همکاری دفاعی – نظامی ارتقا یافته است تا دو طرف در صورت رسیدن به تهدیدهای مشترک، از یکدیگر دفاع کنند.

وی با اشاره به تجربه‌های گذشته تهران و مسکو در همکاری‌های دفاعی ادامه داد: همکاری‌های ایران و روسیه در سوریه طی سال‌های اخیر، یک تجربه در چارچوب «ائتلاف دفاعی» که با دستاوردهای قابل‌توجهی در عرصه مبارزه موثر با تروریسم همراه بود.

مدبر با اشاره به فضاسازی‌های غربی در زمینه همکاری‌های دفاعی تهران و مسکو افزود: غرب در موضوع تبادلات تسلیحاتی میان ایران و روسیه تبلیغات گسترده‌ای انجام می‌دهند. این موضوع نشان‌دهنده نگرانی‌های فزاینده آنها در قبال مناسبات دفاعی – نظامی ایران و روسیه است.

چرا غربی‌ها نگران شده‌اند؟

این کارشناس مسائل روسیه با بیان اینکه غربی‌ها نگرانند مبادا همکاری‌های دفاعی – نظامی ایران و روسیه به «ائتلاف دفاعی» برسد، تصریح کرد: تحقق این موضوع برای آنها تهدید مهمی به حساب می‌آید و آن را برای خود «خطرناک» ارزیابی می‌کنند.

مدبر با اشاره به حمایت روسیه از حق دفاع مشروع ایران در برابر رژیم صهیونیستی، ادامه داد: غربی‌ها نگران این موضوع هستند که این دست همکاری‌های تهران و مسکو به تعامل در طراحی مدل امنیتی خلیج‌فارس برسد؛ موضوعی که درباره آبراهه‌های بین‌المللی نیز صدق می‌کند.

وی بیان کرد: «تبادل تسلیحات» یکی از موضوع‌هایی است که نگرانی طرف‌های غربی و به دنبال آن، خبرسازی‌ها و فضاسازی‌های گسترده به قصد تخریب همکاری‌های دفاعی را به همراه داشته‌است. این درحالی است که همکاری‌های تهران – مسکو در عرصه‌های دفاعی – نظامی به‌طور دقیق و براساس نقشه راه مشخص شده، درحال انجام است؛ راهبردی که براساس منافع ملی دو کشور تعیین شده‌است.

خط رسانه‌ای غربگرایان

این کارشناس مسائل روسیه اظهارکرد: برخی جریان‌های غربگرا از یک‌سو معتقدند «ایران و روسیه نباید تبادل تسلیحات داشته باشند» و ازسوی دیگر درباره سرنوشت جنگنده‌های سوخویی که روس‌ها باید به ایران بدهند، ابراز نگرانی می‌کنند. اینها در حالی است که معتقدم این یک بازی غربی است.

مدبر با تاکید بر اینکه مراجع مربوط درصورت صلاحدید درباره تبادل تسلیحات میان دوطرف اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام خواهند داد، ادامه داد: برخی آگاهانه یا ناآگانه به‌دنبال این هستند این‌گونه القا کنند که روس‌ها قرار نیست به تعهدهای خود دراین زمینه عمل کنند. این در شرایطی است که همکاری‌های دفاعی - نظامی میان ایران و روسیه براساس منافع‌ملی دوطرف در مسیر ترسیم شده خود قرار دارد و ستادکل نیروهای تنها مرجع اطلاع‌رسانی دراین زمینه به‌شمار می‌رود.

وی با تاکید بر اینکه آنچه غربی‌ها را دراین حوزه نگران می‌کند، اطلاعات نداشتن آنها از همکاری‌های دفاعی – نظامی ایران روسیه است، اضافه‌کرد: طرف غربی تلاش می‌کند با طرح برخی ادعاها، از این موضوع برای تحت‌تاثیر قرار دادن مناسبات تهران – مسکو استفاده کند.

کد خبر 847301 برچسب‌ها تسلیحات نظامی خبر ویژه ایران و روسیه حمله ایران به اسرائیل دفاع - جنگنده